برآورد مه‌بارش و باران‌ربایی در توده طبیعی راش شرقی خالص در جنگل‌های‌ هیرکانی

جنگل‌های هیرکانی به‌واسطه دما و رطوبت‌نسبی بالا مه‌غلیظ در ارتفاعات و مهبارش از دیگر جنگل‌های معتدله و پهن-برگ خزان‌کننده جهان متمایز شده‌اند. اهمیت مه‌بارش به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع ورودی‌‌ آب و تولید رطوبت در جنگل بسیار تاکید شده است. هدف از پژوهش حاضر کمی‌سازی مه‌بارش و باران‌ربایی توده‌طبیعی‌ راش (Fagus orientalis Lipsky) در ارتفاعات و بیان اهمیت مه‌بارش در جنگل‌های‌هیرکانی است. نمونه‎برداری‌ها در زمان رشدکامل برگ درختان تا قبل از شروع‌خزان برگها در سالهای 1395و 1396در جنگل خیرود-بهاربن انجام شد. به-منظور اندازه‌گیری باران و تاج‌بارش به ترتیب 10 و 122 باران‌سنج در فضای‌باز و زیرتاج‌پوشش قرارگرفت. دردوره پژوهش 22 رخداد باران با مقدارتجمعی 648 میلی‌متر ثبت شد و درصد‌های تجمعی‌تاج‌بارش و باران‌ربایی در توده به ترتیب 99/4 و 0/2 درصد بدست آمد. به‌دلیل حضور مه درتوده با درصدتجمعی 3/5 درصد 14 رخداد با باران‌ربایی منفی (تاج‌بارش بیشتر از باران) و مقدارتجمعی 22/6- میلی‌متر و 3/5- درصد از بارندگی و 8 رخداد باران با باران‌ربایی مثبت (تاج‌بارش کمتر از باران) و مقدار تجمعی باران‌ربایی 25/5 میلی‌متر و 3/9 درصد از بارندگی ثبت شد. بیشترین مه‌بارش در سال 1395 و در مهرماه مشاهده شد. نتایج نشان‌داد مه‌بارش سبب افزایش تاج‌بارش و کاهش باران‌ربایی می‌شود. بنابراین درختان راش تأثیر قابل توجهی بر فرآیندهای هیدرولوژیک محلی داشته و محافظت آنها در اکوسیستم کوهستانی موجب به‌دام انداختن قطرات مه و تولید مه‌بارش می‌شود که به تامین آب‌زیرمینی و رطوبت اکوسیستم کمک خواهدکرد. درک فرآیندهای هیدرولوژیک توده با درنظرگرفتن پدیده‌های جوی به مدیران جنگل در مدیریت بهینه توده‌های جنگلی و تنظیم ورودی آب به اکوسیستم یاری خواهدکرد.